Özel Haber

Canan GÜNGÖR

Masal Atelyesi’nin kurucusu Bağcan Töraydın, çocuklarla bir arada olabilmek için Türkiye’nin pek çok iline gidiyor. Zaman zaman Manisa’da da miniklere masallar anlatan Töraydın, gazetemize özel röportaj verdi.

Masal anlatıcısı Bağcan Töraydın, Türkiye’nin bir çok ilini gezerek çocuklara ulaşıyor, onların hayatına dokunuyor… Töraydın, Manisa’nın Sesi Gazetesi’ne verdiği özel röportajda çocukların hayallerini ve masalın hayatlarında ne kadar önemli bir yere sahip olduğunu anlattı.

 Kendinizi tanıtır mısınız?

 “İstanbul Üsküdar doğumluyum. Ressam bir baba ve bir müzik öğretmeni annenin oğluyum. Yani ‘Sanat Atelyesi’ evinde doğdum diyebiliriz. İlk ve orta öğrenimimi Üsküdar’da tamamladım. Yükseköğrenim hayatım ‘biraz karmaşık geçti’ desek yerinde bir tespit yapmış oluruz. Yalova Üniversitesi Elektrik ve Enerji Bölümü’nden mezun oldum. Ardından her zaman hayalini kurduğum İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü’nde eğitimime devam ettim. Aslında hala devam ediyorum. 12 yaşından beri yazıp anlatmaktayım. Çünkü Sarı Ali Efe’nin torunuyum. Bilinen en eski anlatıcıdır dedemin babası Sarı Ali Efe. Kısacası bu özelliğim ailemden geliyor. Ailenin son masalcısı benim. Bu röportaja özel verdiğim bir bilgidir bu. Fakat benim yürüdüğüm yol biraz farklı, çocukların gelişimine doğrudan etki edebilecek ilk etkinlik ve eğitim bloğu masaldır dedim ve başladım çalışmaya. Bu durum yıllarımı aldı ve Masal Atelyesi’ni kurdum. Masal Atelyesi dünyanın ilk masal sosyal paylaşım ve sosyal sorumluluk platformudur”

“MASAL BİR İLİZYONDUR”

Masalların bizleri hayal dünyasına çekmesindeki sihri neye bağlıyorsunuz?

“Bu bir illüzyondur. İyi masal anlatıcıları ve kötü masal anlatıcıları vardır. Ünlü bir yazarın sözü aklıma geliyor. Bilim kurgu bilimin önündedir… Yani sihir düşleyebilmektir. Hayal gücü antrenman işidir. Herkes hayal kurabilir. Sadece kuvvetini arttırmak adına masallar gereklidir. Yani olmazsa olmazımızdır masallar… Yaşımız ne olursa olsun”

“MASALLAR ÇOCUKLARIN HAYAL KURMASINI SAĞLIYOR”

 Masalların çocuklar üzerindeki etkileri nelerdir?

“Hayal kurmasını sağlar. Düşünebilme yetisini arttırır. Çocuk bir problemle karşılaştığında Kazandığı empati yeteneği ile onu çözümleyebilir. Çok hızlı düşünüp bunu aynı hızda yansıtır. İyiliği ve iyiliği arınmışlığı hisseder ve tepki verir, düşler düşünür ve uygular.

Benim eğitimlerde ve üniversite çalıştaylarında aktardığım bir bölüm var; Töraydın Eğitim Çemberi… Bu çok önem verdiğimiz bir kuraldır. Yaptığımız çalışmalarda 24 – 32 ay arası çocukların duysal gelişiminin ritmik ve armonik duyulu masallar ile gelişim gösterdiğini tespit ettik. İlerleyen evrelerde masalları hızlı anlattığınızda bile artık çocuk sizi yakalayıp yetişkin tepkileri verebiliyor. Çocuk bu anlatım gücünü 2-6 yaş arasında da, yani okul öncesi döneminde de sürdürebilir. Bunun için öğretmenlerin de yeterli donanıma ulaştırılması gerektiğine inanıyorum. O yüzden elimden geldiğince bu bilgileri paylaşacağımız platformlar yaratıyoruz”

“ÇOCUK MASALLARININ SEVİYELENDİRİLMESİ ÇOK ÖNEMLİ”

Masal yazarken nelere dikkat ediyorsunuz?

 “Edebi bütünlük önemlidir ama çocuk masallarında okunacak masalın seviyelendirilmesi çok ama çok daha önemlidir. ‘2-3 yaş için görsel çizimlerin çok fazla olmasına gerek yoktur. Bırakalım da onlar düşlesin’ diye düşünüyorum. Çizimlerde aşırı büyüklük ve küçüklük çocuktaki algı tespitinde yanlış anlaşılmalara ve yorumlamalara sebebiyet verebilir. Bu yüzden çizimlerin sade ve anlaşılabilir olması taraftarıyım. Unutulmasın ki anlatım düşler kurdurtmaya başlarsa yardım alacağı tek nokta çocuğun kendi beyni olur”

“MASAL DİNLEMEYEN ÇOCUKLARIN GELİŞİM SÜRECİ EKSİK KALIR”

Masal dinleyerek büyüyen bir çocuk ile hiç masal dinlememiş çocuk arasında nasıl bir fark olur?

 “Kedi resmi bile çizemezler. Bu işin şakası tabi ki de. Bütünün bir parçasını alırsanız eksik kalır. Masal dinlememiş çocuğun gelişim süreci eksik kalır. Eğer masal dinleyerek büyüyen çocuk sayısı daha fazla olsaydı emin olun kapitalizm denilen şey şu anda sadece bir ütopyaydı”

 ‎İsteyen herkes masal yazabilir mi?

“Her isteyen masal yazamaz ama masal anlatabilir. Çünkü masal edebi bir ifadenin bütünü olarak karşımıza çıkar. Sanatsal olmayan masalları herkes yazabilir. Ama edebi bütünlüğü koruyarak yazılan masallar herkesin yapabileceği bir iş değildir”

“DÜNYA MASALLARI TARTIŞMAYA AÇIK”

Dünya masalları hakkında ne düşünüyorsunuz?

 “Dünya masallarının kurgu itibari ile çocuk gelişimine müsait olup olmadığı tartışılabilir. Çok yararlı denilen bir masalı, Türkiye’deki bir akademisyen çok feminen bulabilir örneğin. Ya da çok masum diyebileceğimiz bir masalın arka bahçesi çöplük dolu olabilir”

“MASALLAR KENDİMİZİ İFADE ETMEYE BAŞLADIĞIMIZDAN BERİ VAR”

‎Masallar neden var?

“Masallar kendimizi ifade etmeye başladığımızdan beri var olan şeylerdir. Türk obalarında nineler herhangi bir saldırıya karşı uyanık olsunlar diye oba nöbetçilerine masallar anlatırlarmış. Yunan mitleri Dede Korkut Hikayeleri vs. Bunlar çok eski masallardır. Her yörenin halkı kendi toprağını anlatan dini, ütopik,  sevgi temelli, acı temelli vs. duygu formları ile anlatım yaparlarmış. Ama şu anda Türkiye topraklarında anlatıcılığın kalmadığını ve sadece gezgin bir tek masalcı kaldığını söyleyebilirim”

“RÜYALAR TAMAMEN BİR DUYU AÇIĞI”

 Masallar ve rüyalar arasında bağlantı kuruyor musunuz?

“Hayır. Rüyaların tamamen bir duyu açığı olduğunu düşünüyorum ve bir enerji açığının fiziksel bir tespiti yapılabilir”

TÜRKİYE’DE VE DÜNYADA İLK

 Masal Atelyesi’nden bahseder misiniz?

 “Masal Atelyesi Türkiye’de ve dünyada ilk eğitim ve sosyal sorumluluğu aynı anda yürüten bir masal etkinlik ve eğitim platformudur. Gönüllülük esaslı bir atelyedir. Burada masal anlatıcılığı çocuk masal anlatıcılığı olarak ayrılır. Hem eğitimler verilir hem de her ilimizde masallar anlatılır. Bu bazen bir köy kahvesi olur bazen de bir eğitim yuvası… Bazense onlarca teyzemizin bulunduğu bir köy evi olur.  Amaç hiç durmaksızın kültürel aktarımı bir sonraki nesile geçirebilmektir. Masal Atelyesi bir sosyal etkinlik ve sosyal sorumluluk atelyesidir. Yani sadece masal anlatmak ya da eğitim vermek değildir amacımız. Kültürel dokunun aktarılması için yapılan atelyeler, özellikle çocuklarımızın geleceği için yapılan bir çocuk gelişimi projesidir. Masalın tamamen çocuk gelişimine katkısını inceleyen, raporlayan ve bu konuda çeşitli çalıştaylarla, üniversitelerle akademik çalışmalar yürüten bir atelye olarak işlevini sürdürmektedir. Çeşitli TV programlarının da prodüksiyonluğunu üstlenmekteyiz”

GEZGİN MASALCI

Size ‘Çelebi’ diyorlarmış. Türkiye’nin ilk gezgin masalcısı olarak biliniyorsunuz, bu konu hakkındaki görüşlerinizi alabilir miyiz?

 Bir işe yıllarınızı verirsiniz.  Halktan aldığınızı halka verirseniz halk da sizi istediği yere koyar. Çok gezdiğim için bu lakap ile anılıyorum. Bu durumdan şikayetçi değilim. Benim hayatım çocuklar ve masaldır. Gerisi önemli değil. Ve evet Türkiye’nin ilk çocuk masalcısıyım ve gezgin ilk masalcı olarak uzun yıllardır toprağımızın her karışını geziyorum. Bundan da büyük bir keyif alıyorum.

 “HAYAL KURMAKTAN KORKMAYIN”

 Eklemek istediğiniz başka bir şey var mı?

Hayal kurmaktan korkmayan çocuklar yetiştirmek ümidiyle masallarımıza devam edeceğiz.